บทความ

 “เก๋ากี้...ยาดีในครัว”

 

หากพูดถึงสมุนไพรจีนเม็ดสีส้มๆ รสชาติออกเปรี้ยวอมหวาน และมักจะอยู่ในซุปซี่โครงหมูตุ๋นเครื่องยาจีนที่มักจะเสิร์ฟตามโต๊ะจีนงานแต่ง งานบวช ทุกคนคงจะต้องร้อง “อ๋อ!” อย่างแน่นอน... ใช่แล้วค่ะ เรากำลังพูดถึง “เก๋ากี้” สมุนไพรจีนคู่ครัวที่พวกเราเคยลองลิ้มชิมรสกันมานาน วันนี้ขออาสาพาทุกท่านไปทำความรู้จัก “เก๋ากี้” ให้ลึกซึ้งกว่าเดิมก็แล้วกันนะคะ

“เก๋ากี้” มีชื่อเรียกในภาษาจีนกลางว่า “โก่วฉีจึ” และมีชื่อที่คุ้นหูอีกชื่อหนึ่งว่า “โกจิเบอร์รี่” (Goji Berry) หรือ “วูฟเบอร์รี่” (Wolfberry) เป็นผลไม้ตระกูลเบอร์รี่ชนิดหนึ่งที่มีถิ่นกำเนิดอยู่ในทวีปเอเชีย โดยเฉพาะประเทศจีน ผลเป็นสีแดง จะสุกในช่วงฤดูร้อนและฤดูใบไม้ร่วง ชาวจีนจะนิยมเก็บผลเก๋ากี้มาตากในที่ร่มจนผิวเหี่ยว สามารถนำไปปรุงอาหารได้หลากหลาย ตลอดจนนำมาแปรรูปเป็นชาสมุนไพรดื่มบำรุงสุขภาพได้อีกด้วย

ในตำราโบราณของศาสตร์การแพทย์แผนจีนหลายเล่มได้กล่าวถึงเก๋ากี้ไว้ว่า เป็นผลไม้ที่นำมาทำเป็นยารักษาโรคได้หลายอย่าง มีรสหวาน ฤทธิ์กลางไม่ร้อนไม่เย็น ไม่มีพิษ ฤทธิ์ยามุ่งเข้าสู่เส้นลมปราณตับ ม้าม กระเพาะอาหาร และปอด มีสรรพคุณบำรุงให้ปอดและไตชุ่มชื่น บำรุงตับ บำรุงสายตา ป้องกันและรักษาอาการตาแห้งได้เป็นอย่างดี นอกจากนี้แพทย์จีนยังใช้บรรเทาและรักษาอาการของโรคเบาหวาน ไอแห้งเรื้อรัง บำรุงเส้นเอ็นและกระดูก ในตำราเย่าซิ่งลุ่นของจีนบันทึกไว้ว่าเก๋ากี้เคยถูกใช้เป็นยาเพิ่มอสุจิในเพศชายได้ดีอีกด้วย

ปัจจุบันนี้มีการศึกษาวิจัยเกี่ยวกับสารออกฤทธิ์ของเก๋ากี้มากมาย ซึ่งพบว่าในเก๋ากี้นั้นนอกจากจะได้ชื่อว่าเป็น “ซุปเปอร์ฟู้ด” เพราะมีไฟเบอร์สูง อุดมไปด้วยกรดอะมิโน 19 ชนิด มีแร่ธาตุที่ร่างกายต้องการหลากหลายชนิด เช่น สังกะสี เหล็ก ทองแดง แคลเซียม ฟอสฟอรัส เจอร์มาเนียม และมีวิตามินซีสูงแล้ว ยังมีสารจำพวกซีแซนทีน (zeaxanthin) และลูทีน (lutein)สูงกว่าผักผลไม้ทั่วไปด้วย* ซีแซนทีนและลูทีนเป็นองค์ประกอบสำคัญในจอประสาทตา ทำหน้าที่กรองแสงที่จะผ่านเข้าสู่จอตาและช่วยลดการสะท้อนของแสง

ป้องกันรังสีจากแสงแดดที่เป็นอันตรายต่อดวงตา จึงทำให้เก๋ากี้มีคุณสมบัติช่วยป้องกันโรคหลายชนิด เช่น โรคต้อกระจก โรคจอรับภาพเสื่อม และโรคหัวใจและหลอดเลือด

การรับประทานเก๋ากี้ นอกจากนำมาต้มรวมกับสมุนไพรจีนอื่นๆรวมเป็นตำรับยารักษาโรคโดยตรงแล้ว ยังสามารถนำมาดัดแปลงรับประทานในรูปแบบอื่นๆได้ด้วย ดังนี้

-นำเก๋ากี้ชงเป็นชาดื่มต่างน้ำ โดยนำเก๋ากี้ 1-2 ช้อนโต๊ะ ล้างผ่านน้ำ แล้วชงเป็นชาด้วยน้ำร้อนหรือน้ำอุ่น ดื่มต่างน้ำ จะช่วยบำรุงสายตา เพิ่มความชุ่มชื่นให้แก่อวัยวะภายใน ผิวพรรณสดใส

-นำเก๋ากี้ผสมอู่เว่ยจึ(五味子)สมุนไพรจีนรสเปรี้ยว ในอัตราส่วน 1:1 ชงเป็นชาด้วยน้ำร้อนหรือน้ำอุ่น จิบวันละ 3 ครั้งหลังอาหาร จะช่วยลดความอ่อนเพลียจากการสูญเสียเหงื่อและสารน้ำในร่างกายช่วงอากาศร้อนๆแบบนี้ได้เป็นอย่างดี

-นำเก๋ากี้ 1-2 ช้อนโต๊ะ ล้างน้ำให้สะอาด ตุ๋นร่วมกับซานเย่า พุทราจีน หวงฉี ตังกุย ลำไยอบแห้ง และซี่โครงหมู เป็นเมนูบำรุงตับ ไต ปอด และกระเพาะอาหารได้ในทุกเพศทุกวัย

-นำเก๋ากี้และลำไยอบแห้ง อัตราส่วน 2:1 ล้างผ่านน้ำ ใส่น้ำประมาณ 2.5ลิตร เคี่ยวด้วยไฟอ่อนๆจนน้ำงวดและมีลักษณะเหนียวข้น ยกลงจากเตา ตักใส่ขวดแก้วเก็บไว้ในที่แห้ง เรียกว่า “ฉีหยวนเกา” นำมารับประทานครั้งละ 2-3 ช้อนโต๊ะ ช่วยบำรุงเลือด สงบจิตใจ ทำให้นอนหลับดี บำรุงกระดูกและเส้นเอ็น เพิ่มภูมิคุ้มกันให้ร่างกาย หรือนำมารับประทานเมื่อร่างกายขาดน้ำ ข้อเข่าหรือลูกตาแห้ง ผิวหนังขาดความชุ่มชื่น

แม้ว่าเก๋ากี้จะเป็นผลไม้ที่ไม่มีพิษ แต่อาหารทุกชนิดถ้าเราบริโภคในปริมาณที่เหมาะสมก็จะให้คุณประโยชน์ แต่หากบริโภคไม่ถูกต้องหรือในปริมาณมากเกินไปก็อาจให้โทษได้เช่นกัน ดังนั้นก่อนรับประทานเก๋ากี้ควรปรึกษาแพทย์ก่อน โดยเฉพาะผู้ที่เป็นโรคเบาหวาน ความดันโลหิตต่ำหรือสูง หรือกินยาบางอย่างเป็นประจำ เช่น วาร์ฟาริน หรือยาที่ส่งผลต่อความดันโลหิต ฯลฯ เพื่อความปลอดภัยและได้รับประโยชน์อย่างเต็มที่จากการรับประทานเก๋ากี้นะคะ

*ข้อมูลจาก : ผู้ช่วยศาสตราจารย์ ดร.ภญ. วีณา นุกูลการ น.ส.ธันย์ชนก ปักษาสุข. โกจิเบอร์รี่ ผลไม้บำรุงสายตาและชะลอจอประสาทตาเสื่อม. ภาควิชาเภสัชวินิจฉัย คณะเภสัชศาสตร์ มหาวิทยาลัยมหิดล. www.pharmacy.mahidol.ac.th

ภาพประกอบ : www.baike.baidu.com

อ.อรภา ศิลมัฐ